اولین خروجی ستاد تسهیل اقتصاد دیجیتال: اینترنت طبقاتی!
به گزارش کاریبو به نقل از دیجیاتو، «احسان چیت‌ساز»، معاون سیاست‌گذاری و توسعه فاوا وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، با بیان اینکه امروز دیگر در زمینه تاثیر اینترنت در اقتصاد دیجیتال و توسعه آینده اختلاف نظری وجود ندارد، گفت: «پلتفرم‌ها موتور محرک توسعه هستند و اقتصادهای پیشرو، پیشرفت‌شان را مدیون اینترنت هستند.» او با بیان اینکه سیاست دولت و وزارت ارتباطات «ارائه اینترنت باز، عمومی و بدون محدودیت برای مردم است»، افزود: «متأسفانه طرفداران نگاه مقابل این سیاست، امروز در این نشست حضور ندارند.»
فیلترینگ شکست خورده است
چیت‌ساز با تاکید بر اینکه سیاست فیلترینگ شکست خورده و به هیچ کدام از اهدافش نرسیده است، گفت: «۸۰ درصد مردم به ابزار مقابله با فیلترینگ (فیلترشکن‌ها) مجهز هستند و نیازمندی عمومی وجود دارد که به آن پاسخ داده نشده است.»
او ادامه داد: «وجود ابزارهای دور زدن فیلترینگ، دستگاه‌های موبایل را به زامبی تبدیل کرده که ضد زیرساخت‌های کشور عمل می‌کنند و از طریق همین زامبی‌ها حملات دی‌داس به داخل و خارج از کشور انجام می‌شود.»
معاون وزیر ارتباطات گفت: «اعمال محدودیت‌های بیشتر موجب می‌شود که مردم به سمت اینترنت ماهواره‌ای بروند و به این ترتیب، سرمایه‌گذاری در بخش هسته اقتصاد دیجیتال که اپراتورها هستند، غیرممکن می‌شود در حالی که هر یک دلار سرمایه‌گذاری در هسته اقتصاد دیجیتال، ۸.۱ دلار بازگشت سرمایه در لایه‌های دیگر را در پی خواهد داشت.»
او جذب جاسوس برای اسرائیل را از دیگر تبعات استفاده از این فیلترشکن‌ها در کشور دانست و تاکید کرد: «همه این عوامل نشان می‌دهد که سیاست فیلترینگ موفقیت‌آمیز نبوده است. از طرفی آدرس غلط می‌دهند که فلان اپلیکیشن مشکل امنیتی دارد، در حالی که همه اینها به دسترسی‌هایی برمی‌گردد که ما روی گوشی‌های موبایل به اپ‌های مختلف می‌دهیم. این اطلاعات غلط از جامعه‌ای با این تعداد فارغ‌التحصیل دانشگاهی بعدی است.»
حاکمیت اینترنت را تهدید می‌داند
«حامد بیدی»، مدیرعامل پلتفرم کارزار، در این پنل به انتقاد از سیاست‌های محدودسازی و اینترنت طبقاتی پرداخت.
بیدی مهم‌ترین چالش را قطع اینترنت دانست و گفت: «از سال‌های قبل که اینترنت حتی به بهانه کنکور قطع می‌شد تا دوره‌های دیگر که دلایل امنیتی مطرح شد، هشدار می‌دادیم که نگاه حاکمیت به اینترنت کودکانه است و آن را بازی و تفریح می‌بیند. امروز هم که از زبان برخی مسئولان گفته می‌شود که اینترنت‌بازی را جمع کنید.»
او تاکید کرد: «این که اینترنت را یک بازی می‌دانند، صرفاً اظهارنظر یک فرد نیست، بلکه رویکردی است که در تمامی مصوبات شورای عالی فضای مجازی هم دیده می‌شود.»
او چالش بعدی را فیلترینگ دانست که به راهکاری سهل‌الوصول برای حاکمیت تبدیل شده است. بیدی گفت: «امروز فیلترینگ به شبکه‌های اجتماعی محدود نیست. اغلب سایت‌های پرکاربرد و سایت‌های خبری بین‌المللی فیلتر هستند و شاهد فیلترینگ پروتکل‌ها و پورت‌های اینترنت نیز به دلایل امنیتی هستیم.»
اختلالات اینترنت چالش دیگری بود که بیدی به آن اشاره کرد. این اختلالات به گفته او، عمدتاً ناشی از تلاش برای مقابله با فیلترشکن‌هاست و بخشی نیز به صورت عمدی برای کاهش تعداد کاربران شبکه‌های اجتماعی فیلترشده اعمال می‌شود.
مدیرعامل کارزار در ادامه به چالش اینترنت طبقاتی نیز اشاره کرد که هر بار به شکلی بروز می‌کند.
او گفت: «زمانی در کشور نگاه شب‌نامه‌ای به اینترنت وجود داشت که کسب‌وکارهای اینترنتی را پروژه نفوذ عنوان می‌کرد و موفق هم بود. امروز نیز همین نگاه حاکم است.» به گفته بیدی، مصوبه مجلس که استارلینک را محدود می‌کند، با این هدف نگارش شده که وی‌پی‌ان نیز جرم‌انگاری شود.
او تمام این عوامل را نشانه‌ای از این موضوع دانست که حاکمیت اینترنت را تهدید و عارضه می‌داند.
امید از دست می‌رود
«رضا الفت‌نسب»، رئیس اتحادیه کشوری کسب‌وکارهای مجازی، سخنران دیگر این پنل بود. او به از دست رفتن امید در کسب‌وکارهای دیجیتال اشاره کرد و گفت: «این کسب‌وکارها چالش‌های متعدد فیلترینگ، فشارهای مالیاتی و محدودیت‌های اینترنتی را تجربه می‌کنند. ما عاشق این کشور هستیم اما بدون امید نمی‌شود کشور را ساخت. اما روز به روز با بحران‌های جدیدی که برای این کسب‌وکارها به وجود می‌آورند، ناامیدی بیشتر می‌شود.»
الفت‌نسب رشد اقتصاد دیجیتال را نیازمند شیوه‌های مدرن برنامه‌ریزی دانست و گفت: «اقتصاد دیجیتال به شفافیت و گفتگو در دولت و ساختار تصمیم‌گیری نیاز دارد. اما نهادها و سازمان‌های مختلف با نگاه سنتی و تصمیمات خلق‌الساعه برای این بخش از اقتصاد مشکل‌آفرینی می‌کنند که آخرین نمونه‌اش بسته شدن درگاه پلتفرم‌های طلا از سوی بانک مرکزی بود. تا امروز موضوعات را امنیتی می‌کردند و امروز نیز جنگ را بهانه می‌کنند.»
حاکمیت نگاهش را به اقتصاد دیجیتال عوض کند
«امیر سیاح»، سرپرست معاونت اقتصادی و تنظیم مقررات مرکز ملی فضای مجازی، با بیان اینکه «اقتصاد دیجیتال در ماجرای جنگ ۱۲روزه خوش درخشید، گفت: «وظیفه حاکمیت این است که نگاهش را به این حوزه تغییر دهد. اقتصاد دیجیتال را دردسر و تهدید نبیند و آن را ابزار و راه حل مشکل بداند.»
او گفت: «امسال می‌خواهیم در مرکز ملی فضای مجازی و با کمک معاونت علمی ریاست جمهوری و وزارت ارتباطات، مجموعه رویدادهایی را برگزار کنیم که شرکت‌های نوآور بتوانند مشکلات حاکمیت را حل کنند تا به تدریج بازی برد-برد شکل بگیرد.»
سیاح تاکید کرد که محدودیت‌هایی که از سمت حکومت برای کسب‌وکارهای اقتصاد دیجیتال ایجاد می‌شود، «یا ناشی از مقاومت کسب‌وکارهای سنتی یا تعارض منافع مسئولان است.»
او درباره اعتراض‌ها به اینترنت طبقاتی و فیلترینگ نیز گفت: «دو روش می‌تواند وجود داشته باشد. یک روش جنگیدن و تقابل است و روش دیگر گفتگو و تلاش برای مفاهمه. تصور می‌کنم روش دوم بهتر جواب می‌دهد چون قدرت دست حکومت است.»
تفاهم خوب است، اگر کسی در کشور باقی بماند
«کتایون سپهری»، موسس شتابدهنده منش و مشاور توسعه کسب و کار، در واکنش به اظهارنظر سیاح گفت: «اینکه می‌گویید باید رویکرد را به حل مسائل حکومت به دست استارتاپ‌ها تغییر دهیم، خوب است به شرطی که کسی در مملکت مانده باشد. مشکل مهاجرت جدی است. تیم‌های نوآور با هر بحرانی که به وجود می‌آید مهاجرت می‌کنند و می‌روند.»
او افزود: «طبیعتاً امنیت است به ویژه در دوران جنگ اولویت اول است. بنابراین نمی‌خواهیم بگوییم امنیت فدا شود. اما آموزش و فرهنگ‌سازی روش بهتری نسبت به قطع اینترنت است.»
سپهری ادامه داد: «بررسی کنید که قطع اینترنت چقدر به کسب‌وکارهای کوچک و به‌ویژه زنان روستایی آسیب می‌زند. در سال ۱۴۰۱ بین ۹ تا ۱۱ میلیون نفر در اینترنت و اینستاگرام که بسیاری از آنها زنان روستایی بودند، محصولات‌شان را می‌فروختند. اما فیلترینگ اینستاگرام زندگی آنها را نابود کرد و تمام درآمدشان را گرفت.»
در حوزه اینترنت خیانت ملی اتفاق افتاده است
بیدی، در ادامه گفت: «در حوزه اینترنت یک خیانت در سطح ملی اتفاق افتاده و کسی هم آن را گردن نمی‌گیرد. مرکز ملی فضای مجازی هیچ‌گاه پاسخگو نیست.»
او پرسید: «مسوولیت این خیانت ملی با کیست؟ اگر کتمان می‌کنید و وضعیت فعلی را مطلوب می‌دانید که همین اینترنت‌بازی را هم جمع کنید. ما تحمل این دورویی را نداریم و باید تکلیف جامعه با حاکمیت دورو مشخص شود.»
مدیرعامل کارزار نتیجه این خیانت را با ذکر آمارهایی از میزان سرمایه‌گذاری خطرپذیر در کشورهای مختلف بیان کرد و گفت: «در دو سال گذشته استارتاپ‌ها در آمریکا ۲۵۰ میلیارد دلار سرمایه خطرپذیر جذب کرده‌اند، این رقم در چین ۸۰ میلیارد دلار، در بریتانیا ۳۰ میلیارد دلار، آلمان ۱۵ میلیارد دلار، در اسرائیل ۷ میلیار دلار، در امارات ۳ میلیارد دلار، در عربستان ۲ میلیارد دلار و در ترکیه ۱.۵ میلیارد دلار بوده که بخش مهمی از این سرمایه‌گذاری‌ها از منابع خارجی تامین شده است. اما کل سرمایه‌گذاری خطرپذیر در ایران ۱۰۰ میلیون دلار بوده؛ یعنی در امارات ۳۰ برابر، در بریتانیا ۳۰۰ برابر و در آمریکا ۲۵۰۰ برابر کشور ما سرمایه‌گذاری خطرپذیر انجام شده است.»
او ادامه داد: «چه چیزی از اقتصاد دیجیتال ما مانده است؟ ما که در دهه ۸۰ در دنیا قابلیت رقابت در پلتفرم‌های کاربرمحور داشتیم، امروز حتی در خاورمیانه هم حرفی برای گفتن نداریم.»
کت اینترنت تن کیست؟
الفت‌نسب در ادامه گفت: «ما هنوز نمی‌دانیم کت اینترنت تن کیست. مشخص نیست موضوع اینترنت و حواشی آن را کجا مدیریت می‌کند. در موضوع طرح صیانت تا دفتر رهبری هم رفتیم واکنش‌ها همه این بود که با آن موافق نیستیم. اما در عمل دیدیم که اتفاقات دیگری افتاد.»
او تاکید کرد: «باید شخص یا نهاد مسئول وضعیت اینترنت مشخص شود. وقتی رئیس‌جمهور دستور بازکردن واتس‌اپ را می‌دهد، ولی مرکز ملی اجرا نمی‌کند، تکلیف چیست؟ حتی به‌نظر می‌رسد نهادهای امنیتی با فیلترینگ مخالفند»
رئیس اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی ادامه داد: «کسب‌وکارهای دیجیتال در کرونا اهمیت خود را ثابت کردند. در دوران جنگ ۱۲ روزه که بسیاری از کسب‌وکارها تعطیل شدند، همکاران ما بودند که برای مردم امنیت خاطر ایجاد کردند. جنگ با اسرائیل تمام شد اما جنگ با دستگاه‌های دولتی هنوز ادامه دارد. فضا را به سمتی نبرید که اگر دوباره درگیر جنگ شدیم، کسب‌وکارها دیگر انگیزه‌ای برای فعالیت نداشته باشند.»
او با بیان اینکه پس از پایان جنگ، وعده‌ها درباره مشکلات مالیاتی و بیمه‌ای نیز فراموش شده، تاکید کرد: «در خیلی از کسب‌وکارها میزان فروش به ۵۰ درصد زمان پیش از جنگ هم نرسیده است. ما توقع داریم حاکمیت کنار ما باشد. از دید من کسی که در نهادی نشسته و محدودیت ایجاد می‌کند، خائن و نفوذی است. باید مشخص شود چرا افرادی در این دوران به جای حل مسائل برای کسب‌وکارها مشکل و تشویش در جامعه ایجاد می‌کنند.»
حق دارید عصبانی باشید!
سیاح در واکنش گفت: «فعالان اقتصاد دیجیتال حق دارند عصبانی باشند. من هم اگر از محل بیت‌المال ارتزاق نمی‌کردم و از جیب خودم سرمایه‌گذاری می‌کردم و می‌دیدم تصیمات در حوزه اینترنت و سایر اقدامات دستگاه‌های دولتی، امکان برنامه‌ریزی را از من می‌گیرد و سود من را کم می‌کند، در حالی که خود مدیر دولتی حقوق و پاداش آخر سالش را می‌گیرد، ناراحت و عصبانی می‌شدم.»
او افزود: «اما اگر می‌خواهیم مساله را حل کنیم، پیشنهاد من این است که مطالبات دقیق و روشن باشد.»
سیاح گفت: «سازمان‌هایی مانند غذا و دارو، بانک مرکزی، بیمه و سازمان راهداری برای کسب‌وکارهای نوین مشکل ایجاد می‌کنند تا جایی که اقتصاد دیجیتال ما نسبت به یک دهه قبل افت کرده و امروز از کشورهای همسایه عقب افتاده‌ایم. ما این مسائل را مطرح کردیم و روسای قوا دستور دادند ستادی برای حل مشکلات تاسیس شود.»
اولین خروجی ستاد تسهیل اقتصاد دیجیتال: اینترنت طبقاتی
سیاح ادامه داد: «این ستاد را به‌صورت آزمایشی راه‌اندازی کردیم که خروجی‌اش اعطای دسترسی به‌اینترنت آزاد به کسب‌وکارهای اقتصاد دیجیتال بود. شرکت‌ها آمدند آی‌پی دادند و ما اینترنت را برای‌شان باز کردیم.»
به گفته سیاح، ستاد تسهیل اقتصاد دیجیتال که کارش را آزمایشی شروع کرده بود، از امروز رسماً فعال می‌شود و سعی دارد مشکلاتی مانند اختلال جی‌پی‌اس را نیز حل کند.
ما با رانت اینترنت طبقاتی ساکت نمی‌شویم
حامد بیدی در واکنش به پیشنهاد مفاهمه با حاکمیت به بیان مثالی پرداخت و گفت: «آب زمین‌های ما را قطع کرده و سم ریخته‌اند. بعد در حال تبر زدن به درختان می‌گویند بیایید مفاهمه کنیم تا به درخت‌هایی که همراهی می‌کنند تبر نزنیم. شما هزاران باغ را ویران کردید و حالا حرف از تفاهم می‌زنید.»
او تاکید کرد: «مسئله این نیست که برخی را با رانت اینترنت طبقاتی ساکت کنیم. مسئله ۸۰ میلیون نفر است که نمی‌دانند اینترنت را چه کسی بسته و با وجود تایید غلط بودن، این سیاست هنوز ادامه دارد. اگر فکر می‌کنید فیلترینگ درست است از آن حمایت کنید. ما این رانت را نمی‌پذیریم. صدای بلند جامعه را بشنوید.»